De kuifmees, vroeger Parus cristatus genoemd, is een lid van de familie van echte mezen (Paridae) en behoort tot de zangvogels.
Met een lengte van 10,5 tot 12 cm, is de kuifmees even lang als de pimpelmees. Het bekendste kenmerk is zijn opvallende kuif die fijn zwart-wit getekend is met een zwart-witte tekening op het gezicht. De bovenzijde van het verenkleed is grijsbruin en de onderzijde is vuilwit en wat geelachtig aan de flanken. Het dier heeft een wit gezicht met een gebogen zwarte oogstreep, een zwarte halsband, een donkere snavel en donkerbruine poten.